Тіршілік қауіпсіздік негіздері

ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІК НЕГІЗДЕРІ Қазіргі таңда тұрғындардың шамамен 75 пайызы техносферада немесе техносферадан биосфераға өту аймағында тіршілік етеді. Жаңа техносфералық жағдайларға жататындар - адамдардың қалаларда тіршілік етуі, өндірістік орталарда тіршілік етуі, өндірістік, көлік жэне тұрмыстык іс-эрекеттер жағдайы. Әрине адам баласы техносфераны жасай отырып тіршілік ету ортасының колайлылығының артуына асықты, сонымен катар қолайсыз табиғи әсерлерден корғануға тырысты. Тұтастай алғанда техносфераны жасақтау тіршілік ету жағдайына қолайлы эсер етті. Салыстырмалы түрде алсак, адамның орташа өмір сүру ұзақтығы дамыған елдерде табиғи жағдайда тіршілік етіп отырған халыктармен салыстырғанда жоғарырак. Бірак қазіргі күнде техносфераның адамға катысты жэне табиғи ортаға қатысты сапасы қауіпсізді талаптарына және экологиялық талаптарға сэйкес келмейді. Жаңа техносфералық жағдайларда биологиялық әсерлер физикалық жэне химиялық эсер үрдістерімен араласа бастады, бүл эсерлесулер 20 ғасырда айтарльщтай аса түсті. Қазіргі таңда пайда болып отырған тағы бір мәселе техносфераның адамға жэне табиғи ортаға колайсыз эсерін жол берілетін шектеулер деңгейге дейін төмендету. Техносфераны классификациялау негізіне жүйе ретінде төмендегідей белгілер алынған: жүйенің құрамы, қоршаған табиғи ортамен эсері, жинақтылығы, өзгергіштігі. Жүйенің құрамы - екінші белгісі бойынша классификациялауға тоқталамыз, осыған байланысты гомогенді жүйелер алып отырады, олардың кұрамындағы элементтер біртекті, ал гетерогенді жүйелерде элементтер эртүрлі кейіпте болады. Гетерогенді жүйелерге мысал ретінде адам - машина жүйесі мысал бола алады, сондай-ақ этногеоэтникалық жүйелер немесе этногеоэтожүйелер (грек тілінен аударғанда «этнос»- халық, «гео»-жер, «этос»-өмірдің жағдайлары деген мағынаны білдіреді). Қоршаған табиғи ортамен әсерлесу дэрежесіне байланысты (заттар ағыны, энергия жэне ақпарат алмасу) жүйелер бірнеше топқа бөлінеді: ашық жүйелер, жабық жүйелер жэне оқшауланган жүйелер. ~ 24 ~